(Will Bowen’in bu kitabı henüz Türkçe’ye çevrilmemiştir)

Yeni bir alışkanlık edinmek istiyorsak, yeni bir düşünme tarzına kavuşmak istiyorsak “21 gün” olarak uzmanlar tarafından belirlenmiş bir sınır süre bulunmaktadır. Tüm ritüeller 21 günlük paketlerle hazırlanır. Nitekim bu süre beynin kendini formatlama ve yeni bir alışkanlık edinme süresi olarak ıspatlanmıştır.

Günlük iletişim şeklimizin en az yarısı şikayetler üzerine kuruludur. Bu şunu demiş, öbürü bunu yapmış, bu yanlış olmuş, bu berbat olmuş, aman da bu nasıl olurmuş, nasıl denirmiş, dünya daha iyi olabilirdi,  vs vs. Şikayetin iletişim dilinde geçmediği bir kişi veya durum var mı? Sanmıyorum, ancak olmasını sağlayabiliriz. Sürekli şikayet etmek hayat kalitesini düşürür, sağlığınızı bozmaya başlar, çeşitli hastalıkların kaynağıdır, hayata ve insanlara bakış açınızı olumsuz etkiler, yaratıcılığınızı öldürür.

Şikayet etmek kötü ağız kokusu gibidir, başkalarının ağzının koktuğunu fark edersiniz ancak kendi ağzınızın koktuğunu fark etmezsiniz. Bir insan günde ortalama 15-30 kez şikayet edermiş.

acomplaintfreeworld.org (şikayetsiz bir dunya) web sitesinde güzel bir uygulama söz konusu.

Size mor renkli lastik bir bilezik gönderiyorlar. İstediğiniz 1 kolunuza takıyorsunuz. Amaç 21 gün boyunca hiçbir konudan şikayetçi olmamak. Şikayet ettiğinizi fark ettiğiniz anda bileziği diğer kolunuza takıp baştan başlıyorsunuz. Her şikayette bilezik diğer kola geçiriliyor. Genel olarak insanların çoğunun 21 günü tamamlaması 4 ile 8 ay arasını buluyormuş.

21 gün boyunca şikayet etmediğiniz bir ev ve iş ortamında yaşadığınızı bir düşünün…Eşiniz, çocuğunuz, komşunuz, arkadaşlarınız,aileniz, iş arkadaşlarınız, işvereniniz ile ilişkileriniz nasıl evrilebilir…denemeye değer bir deneyim.

Will Bowen’in tedx konuşmasını buradan dinleyebilirsiniz. İngilizce bilmeyenler için konuşmanın çevirisi:

Ya hayatınızdan yıllar götürecek bir virüse yakalandığınızı ortaya çıkarsaydınız…Bu virüs 59 yaşındaki kardeşimi öldürdü. Bu virüs sizi kilolu, yüksek tansiyonlu, şeker hastası yapıp kalp krizi ve inmeye sebep olsaydı…Beyninizi Azheimer hastalığı gibi karıştırıp düzgün düşünmenizi engellese, sizi kızgın ve depresif yapsa…

Sizi boşanmaya daha yatkın, finansal zorluklarla mücadele eden, arkadaşlarını kaybeden bir virüse yakalandığınızı öğrenseniz ne hissederdiniz? Bu virüsün sizden ailenize, arkadaşlarınıza, iş arkadaşlarınıza bulaştığını bilseniz…

10 yıl önce bu virüs bende teşhis edilmişti. Siz ya da sevdiğiniz birilerinin buna sahip olması şansı yüksek. Bu virüsü teşhis ve tedavi etme yöntemlerini sizinle paylaşacağım. Herkesin yapabileceği bir şey, hiçbir maliyeti yok ve hemen şimdi bulunduğunuz yer her neresi ise başlayabilirsiniz. Bahsettiğim virüsün adı : ŞİKAYET

Şikayet, beyninizi negatif olmaya programlar. Sizi problem aramaya ve problemleri kendinize çekmenize yarar. Stres hormonu “kortizol”ü pompalar ve bu da sizin kilo almanızı, strese girmenizi, kalp krizi ve inme riskinizi arttırır. Sizin berrak bir şekilde düşünebilmenizi güçleştirir. Ortalam bir insan günde 15 ile 30 kez arası şikayet eder ve bunun farkında değildir. Şikayet etmek kötü ağız kokusu gibidir, başkalarının ağzının koktuğunu fark edersiniz ancak kendi ağzınızın koktuğunu fark etmezsiniz. 23 Temmuz 2006 tarihinde şikayet virüsü teşhis edilmişti. O zamanlar Kansas City’nin ufak bir kasabasında bir kilisenin papazı idim. Bereket üzerine çalışmalar yapardım. Gördüm ki insanlar ne kadar bolluk/varlık içersinde olsalar da daha da fazla bolluk istiyorlardı. Kendinize sorun: Daha da bolluk bereket ister miyim? Bunu dünyanın neresinde olursam olayım sorduğum zaman insanların elleri kalkıyor. İnsanlar için bolluk/bereket demek, “daha fazla” demek. Daha fazla para, sağlık, arkadaş…Daha fazla! Sorun şudur ki zaten sahip olduğumuz şeylere daha fazla sahip olmak için şikayet ederiz. Zaten sahip olduğunuz birşey hakkında şikayet ediyorsanız “neden daha fazlasını” istiyorsunuz? Şikayet etmek, bolluk-bereketimize enerjisel bir engeldir. Derler ki 21 gün boyunca aynı şeyi tekrarlarsanız bu şey bir alışkanlık haline gelir. Ben de düşündüm ki acaba şikayet etmemeyi alışkanlık haline getirebilir miyiz? 21 gün boyunca şikayet etmemeyi hemen başarabileceğimizi düşünmedim, mutlaka tekrar baştan başlamak gerektiğini tahmin ettim. Böylece bir sistem geliştirdim ve bir bilezik kullandım, Şikayet ettiğinizi fark ettiğiniz anda bileziği diğer kolunuza takıp baştan başlıyorsunuz. Her şikayette bilezik diğer kola geçiriliyor. Cemaatimiz 500 adet bilezik temin etti, ilk haftasonu 250 adet dağıttık. O anda fark ettim ki bir şikayet salgınına yakalanmışız. Çünkü vaaz bittiği anda insanlar hemen yanıma gelip kalan bilezikleri almak istediler. Okulları, işleri, aileleri için istediler. Şikayetten kurtulmak istediler. O gündür dünyanın her yerinden bu bilezikler talep edilmektedir. 10 senede, 110 ülkeye 11 milyon bilezik gönderilmiştir. Şikayetsiz bir dünya yaratmak için bizim bileziklerimize ihtiyacınız yok, kendiniz var olan bir bileziğinizi kullanabilirsiniz veya cebinizde bir taş taşıyabilir, her şikayet ettiğinizde ayrı bir cebinize aktarabilirsiniz. İşin ana fikri zihniniz ile bedeninizin koordineli çalışmasını sağlamaktır. Şikayetçi virüs kendini tekrar eder, yerleşeceği bir beden bulduğunda bu kişinin iletişime geçtiği herkese kendini ifade eder. Burada dikkat çekmek istediğim bir konu var, bahsettiğim şikayet türü bozulan bilgisayarınızı tamir ettirmek üzere müşteri şikayeti değildir. Bu şikayet iş hayatınızı düzeltmek için yapılan bir şikayettir. Sorununuzu anlatır ve çözüm talep edersiniz. Bahsettiğim şikayet türü “bu bana nasıl oldu” gibi cümleleri sarf edenler. Sağlıklı iletişim şekilleri üzerinde çalışmak lazım, sorunun kaynağı kişiler ile direkt konuşmak ve çözüm üretmek lazım.

Çoğu insan işten eve gelir ve eşine işini şikayet eder. Sonra işine gider eşini şikayet eder. Sonra da neden hiçbir şeyin iyileşmediğine dair merak eder. İşte bu dünyamızı ele geçirmiş şikayet virüsüdür. Durumu düzeltemeyecek insanlara şikayet etmek, negatiftir, hiçbir amaca hizmet etmez, sağlığınızı, mutluluğunuzu, başarınızı ve ilişkilerinizi etkiler. Şikayet etmek bu kadar kötüyse neden şikayet ederiz? İnsanlar 5 ana sebepten dolayı şikayet ederler, ben GRIPE kelimesini türettim.

G (get attention): dikkat çekmek, en yaygın şikayet türüdür, başkaları ile iletişime geçmek isterler ama pozitif bir şekilde nasıl yapacaklarını bilemezler, böylece şikayete başlarlar. Hava, politika, tuttuğu takım, çocuklar, sağlık…karşısındakinin dikkatini çekecek her türlü konu. Şikayet etmek rekabetçi bir spor dalıdır. Şikayet ettiğinizde karşınızdaki şikayet etmekle kalmaz daha da büyük bir şikayetle sizi alt etmeye çalışır. Siz de onu geçmeye çalışırsınız ve bir de bakarsınız ki negatif bir sarmal içindesiniz. 

Birisi size “bugün hava çok sevimsiz” derken demek istediği şey “benimle konuş, dikkatini çekmeye ihtiyacım var”dır.

R (Remove responsibility): Sorumluluk alma. Birisine bir görev verdiğinizde ve o kişiler bunu yapmak istemiyorlarsa bu görevi çevreleyen koşullar hakkında şikayet etmeye başlarlar. Örneğin şu rapora Salı günü ihtiyacım var dersiniz, cevap olarak raporu hazırlayabilmem için önce pazarlamadan şu bilgileri edinmem lazım-malum pazarlama çok yavaş bir departman, sonra da muhasebeye gitmem lazım, e astrolojik haritama göre de Salı uygun değil, sanırım yetiştiremem. Burada kişi şikayetleri ile sorumluluklarından kaçmaktadır.

I (Inspire Envy): Kıskançlık uyandır. Dünya genelinde şansınızdan bahsetmek kabalık olarak görülmektedir. Ancak iyi talihiniz hakkında şikayet ederek aynı sonuca ulaşabilirsiniz. Mesela yeni aldığınız I-Phone telefonunuz hakkında şikayet etmekle arkadaşlarınızın yeni bi I-Phone sahibi olduğunuzu öğrenmelerini sağlarsınız gibi.

P (Power) : Güç. Her 4 senede 1 Amerika’da şikayet kampanyaları güç elde etmek için kullanılır. Hayır olimpiyatlardan bahsetmiyorum. Negatif kampanya iş yükü demektir, ancak negatif şeyler için değil. Negatif reklam kampanyaları sizin ışığı görmeniz ve parti değiştirmeniz için yapılmaz. Negatif kampanyalar kendi partinizden iğrenmenizi ve oy vermemenizi sağlar. Böylece diğer parti iktidara 1 adım daha yaklaşır.

E (Excuse poor performance): Zayıf performans için mazeret. Bir golfçü olarak bu konuda usta olduğumuzu söyleyebilirim. Topu atarız, bambaşka bir yere yollarız, ama tabii ki bu bizim suçumuz değildir! Güneç yeterince çıkmamıştır, rüzgar vardır, vb.

Bu şikayet salgını için bir tedavi var mıdır? Evet var:

1. Bulunduğunuz ortamdaki bir alanı karantina bölgesi : “şikayet edilemeyen alan” olarak belirleyin. Evinizde mutfağınız, arabanız, iş yerinizde toplantı odanız…
2. Kendinizi farkında olun, ne kadar şikayet ettiğinize dikkat edin. Anlattığım gibi bilezik veya taş kullanın.

Secenekleriniz var, ister şikayet virüsü taşıyıcısı olabilir bunu tüm çevrenize bulaştırabilirsiniz isterseniz de dünyada görmek istediğiniz çözümün kendisi olabilirsiniz.

  Eğer şikayet etmek bizleri mutlu yapsaydı, en büyük şikayetçilerin en mutlu insanlar olması gerekmez miydi?

 Ağzınıza girenler bedeninizin büyüklüğünü ve formunu belirler. Ağzınızdan çıkanlar ise gerçekliğinizi belirler.

 Başarılı insanların hayatlarını analiz ettiğinizde, hayat şartlarına rağmen değil hayat şartları sebebi ile başarılı olduklarını görürsünüz. Sapanın lastiği taaaa geriye çekilmiş, ancak sonuç olarak çok daha ileriye gitmişlerdir. 

  Dilinizi ısırmak, sözlerinizi yemekten iyidir.

  İnsanlar başkalarını kendi içsel çatışmaları ve mutsuzlukları sebebi ile kırarlar. Bu kişilerin kötü olduğu tepkisinden uzak durun. Zaten öyle hissetmekte ve ona göre hareket etmektedirler. Kötü değiller, sadece acı içindeler ve anlayışı hak ediyorlar.

  Izdırap, sadece eşlik edene bayılmaz aynı zamanda onunla daha da büyür.

 İnsanların şikayet etmelerinin 1 numaralı sebebi dikkat çekmektir.

  Yetişkinler de ağlayan bebekler gibi aynı şeyden şikayetçidirler: Bir değişikliğe ihtiyaçları vardır ve bunu kendilerinin nasıl yapacağını bilemezler.

   Zavallı Ben düğmesi (aç-kapat)

  Bir dala tutunup aynı zamanda uçamazsınız

  Beyniniz yavru köpek gibidir, sağlıklı ve mutlu olabilmesi için beslenmeli, egzersiz yaptırılmalı ve düzenli olarak eğitilmelidir.