Dün akşam kardeşim, şu anda okumakta olduğu Malcolm Gladwell-Outliers the story of success isimli kitapta bahsedilen “power distance index” konusundan ve bu konunun iş hayatında yaratabildiği büyük problemlerden ve buna bağlı bazı uçak kazalarından ve bu kazaların dehşet verici önlenebilir sebeplerinden bahsedince ben de neymiş bu power distance index deyip çok önemli ve engin bir konuyu araştırmaya ve kendi hayatımda karşılaştığım bir takım sorunları da görmeye başladım…
Çok keyifli ve iş hayatında herkesin öğrenmesi gereken bir konu olduğunu düşünüyorum. Hatta bu konu üniversitelerde hangi bölüm olursa olsun, genel bilgi adı altında zorunlu bir ders olarak okutulmalıdır.
POWER DİSTANCE INDEX
Bir kurum veya organizasyonda, ya da aile içersinde otoritenin/gücün eşitsiz dağılımını yani hiyerarşik düzenini o ülkenin insanlarının kabullenme derecesidir.
Profesör Geert Hofstede, 1967-1973 arasında IBM tarafından 70 ülkeden birçok çalışanın verilerini toparlayarak kültürel farkları karşılaştırmış ve önemli raporlar hazırlamıştır. 2001 senesinden itibaren de bu raporları yenilemiştir.
Bu araştırmalar sonucunda kendisi 4 önemli konu geliştirmiş ve bu konular doğrultusunda ülkeleri incelemiştir.
- yüksek otorite mesafesi (power distance index)
- Bireysellik (Individualism): Bireysel veya kollektif eğilimleri inceler.
- Maskülinite (Masculinity) : Erkek ve kadın arasındaki rol dağılımını inceler.
- Kararsızlıktan-belirsizlikten uzak durma (Uncertainty Avoidance Index) Belirsiz durumlar karşısında halkın toleransını inceler.
İlerleyen yıllarda, gelişen araştırmaları ile birlikte 5.madde olan “uzun süreli oryantasyon” da inceleme konularına eklenmiş ve 23 ülke incelenmiştir.
Örneğin yüksek otorite mesafesine sahip ülkeler, güç ve servetin eşitsiz dağılımını büyük derecede tolere edebilen vatandaşlara sahiptir. Böyle ülkelerde bir sınıflaşma mevcuttur.
İş hayatından bir örnekle açıklamak gerekirse çalışan kişi patronuna hislerini, endişe- şüphelerini ve aynı fikirde olmadığı zamanları yansıtmaz. Patron karar veren merciidir.Organizasyon hiyerarşiktir ve ender olarak değişebilir. Organizasyon merkezidir ve çalışanlara ne yapmaları gerektiği söylenir. Ayrıca yöneticiler ile çalışanlar arasında büyük bir maaş farkı mevcuttur.
Düşük otorite mesafesine sahip ülkeler ise güç ve servet arasındaki farkları minimize eder. Patron pozisyonundaki kişi karar anında çalışanına danışıp ortak karar alabilir. Maaşlar arasında yüksek bir fark yoktur ve tüm çalışanlar eşit kabul edilir.
Yüksek otorite sahibi ülkelerden birisi olan Kore’nin Kore havayolları 1990 sonlarına kadar dünyada en fazla uçak kazası yapan havayolları idi. İnceleme yapıldığı ilk zamanlarda eski uçaklar ve yetersiz eğitimli pilotlar yüzünden hataların yapıldığı beklenmiş olmakla birlikte derin inceleme yapılınca enteresan sonuçlara varıldı: Kore kültürü hiyerarşiktir ve büyükleriniz ile kıdemlilerinize karşı çok saygılı olmak zorundasınız. Fakat Boeing ve Airbus uçak firmaları” 2 eşit pilotun” uçuracağı şekilde modern ve kompleks olarak dizayn edilmişlerdir. Dolayısı ile pilot ve co-pilot aynı derecede hakim olmak zorundadırlar.
1997 senesinde Kore havayollarına ait 254 yolcu taşıyan Boeing 747, 801 numaralı uçuşunu gerçekleştirdi varacağı Guam havaalanına çok az bir mesafe kala uçakta türbülans başladı, uçak personeli uçağın çok dik inişe geçtiğini fark edip, havaalanının görüş mesafesine girmediği yorumlarına şahit oldu. Uçak düştü ve 228 kişihayatını kaybetti.
Malcolm Gladwell, kitabında yaptığı inceleme sonucu Co-pilot’un sorunu fark ettiğini ama yüksek otorite mesafesine sahip bir kültürden geldiği için ölüm pahasına sorunu pilota açıkça söyleyemediğini ve çok farklı yollar ile göstermeye çalıştığını ama zaman sebebi ile artık ölüme gittiklerini göstermiştir.
Böyle bir açıklama son derece dehşet verici olup bir takım kültürel kabullerin bazı alanlarda kesinlikle geçerli olmaması gerektiği sonucuna da varılabilir.
Bu kaza ile birlikte zaten havayolları şirketleri ve genel uçuş yasalarında önemli değişiklikler gerçekleşmiş.
Türkiye’nin power distance index’i ile ilgili çok doğru ve özet bir yazı buldum.
http://internationalbusiness.wikia.com/wiki/Turkey_Power_Distance
Yazıdan bazı alıntılar şöyle:
Türkiye, yatırımcı ülkeler için en iyi yatırım yapılabilecek ülkelerden birisidir. Öncelikle Asya-Avrupa ve Ortadoğu arasında stratejik bir pozisyonda olan coğrafi konumu sonucu sofistike bir iş dünyası ile bağlantıda olup, nakliye koşulları açısından çok önemlidir. Burada başarılı iş bağlantıları yapmak için öncelikle Türkiye’nin 66 olarak çıkmış yüksek otorite mesafesini bilmek ve incelemek gereklidir. 66 oldukça yüksek bir değer olup, hiyerarşik düzeni ve liderlerin söz hakkını belli etmektedir.
Burada iş yapmak isteyen kişiler için konuya 3 konudan bakılabilir. Görevdeş kişilerin iletişimi, yönetici-görevli kişilerin iletişimi ve yatırımcı-hükümet ilişkileri.
Öncelikle Türkiye’de mesleki ünvan önemlidir, doktor,mimar,yüksek mühendis gibi mesleki ünvanlar ile kişiler arasındaki fark belli edilir.
Yaş, bilgi ve tecrübeyi belli eden önemli bir faktördür ve yaşlı kişilere her zaman saygı ve hürmet beklenir. Bu sebeple önemli bir konu görüşülecek ise genç bir yöneticinin değil daha yaşlı birisinin devrede olması tercih edilmelidir.
Ayrıca iş dünyasında eğitim, otorite ve sınıf büyük önem taşımaktadır.
Bir firmadaki çalışanların üst düzey yöneticileri ile görüşmeleri pek olası değildir.
Şirket içi bozulmalara (ahlaksızlık, rüşvet gibi) ve insan haklarına çok önem verilmektedir.
Hükümet-yatırımcı ilişkilerine gelince bürokratik açılardan yatırımları zorlaştıran birçok engeller bulunmaktadır ve yabancı yatırımcılar tarafından hükümetin iş hayatına müdahale etmemesi istenmektedir.
İş hayatında yabancı ülkeler veya yabancı yöneticiler ile çalışan tüm işadamlarının bilmesi, öğrenmesi ve araştırması gereken, başarıya gitmenin önemli nokltalarından birisi olan bu konu ile ilgili şu anda en çok satanlar listesinde olan kitabı almak güzel bir başlangıç olabilir…
Konular hakkında geniş ve detaylı bilgiler için linkler:
http://www.geert-hofstede.com/index.shtml
http://www.geert-hofstede.com/hofstede_turkey.shtml
Kika's world 