#YaratıcılıkZihnimizinNeresinde | Prof Dr. Türker Kılıç & Meriç Dönmez başlıklı konuşmanın özeti, mutlaka izlenmesi önerisiyle:

1. Eğitimde Öğretmenin ve Merakın Rolü

• Öğretmenlerin Dönüştürücü Gücü: Türker Kılıç, ilkokul öğretmeni Bedia Hanım gibi iyi öğretmenlerin, öğrencilerin hayatını değiştirdiğini vurguluyor. Öğretmenleri, “yaşam ile zihin arasındaki arayüz” olarak tanımlıyor.
• Eğitim Sisteminin Eleştirisi: Geleneksel eğitim sistemini, “pembe daireye gagalayan tavuk” metaforuyla eleştiriyor. Sistemin öğrencileri tek doğru cevaba odaklayarak yaratıcılığı öldürdüğünü belirtiyor.
• Hata Yapma Özgürlüğü: Yaratıcılığın ancak hata yapma özgürlüğü olan ortamlarda gelişebileceğini savunuyor. Okulların, soru sormayı teşvik eden merak odaklı bir yapıya dönüşmesi gerektiğini ifade ediyor.

2. Beyin Bilimi ve Enformasyon Matematiği

• Nöron Ağları ve Karar Verme: Farelerin amigdalasındaki 36.000 nöronun karar verme sürecini analiz eden çalışmalar, bağlantısallık matematiğinin yaşamın her katmanında geçerli olduğunu gösteriyor.
• 383 Nöronlu Solucan Deneyi: Bu deney, nöronların oluşturduğu bağlantı desenlerinin (paternler) davranışları nasıl şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Bu paternler, epileptik ataklardan sosyal etkileşimlere kadar tüm sistemlerde benzer matematikle işliyor. (lütfen videoyu izleyiniz)
• Evrensel Matematik Modeli: Beyin korteksi, kuş sürülerinin uçuş desenleri ve evrendeki galaksi ağlarının aynı matematiksel modele uyduğunu örneklerle açıklıyor.

3. Yeni Bilim Paradigması: Enformasyon ve Bağlantısallık

• Yaşamın Temel Birimi: Atom yerine enformasyonun yaşamın temel yapı taşı olduğunu savunuyor. DNA, sosyal ilişkiler ve kültür gibi tüm sistemlerin enformasyon ağları üzerine kurulu olduğunu belirtiyor.
• Otopoeisis (Öz-Yaratım): Her bilgi işleyen sistemin (nöron ağları, kimyasal reaksiyonlar) zamanla zeka ürettiğini vurguluyor. Örneğin, 800.000 nöronun bir araya gelerek “Pong” oyununu öğrenmesi, canlılığın enformasyon işleme yeteneğiyle tanımlanabileceğini gösteriyor.
• Yapay Zeka ve Doğal Zeka Ayrımının Anlamsızlığı: Tüm zekanın yaşamın bir parçası olduğunu, insan merkezli bakışın bir illüzyon olduğunu söylüyor.

4. Toplumsal Dönüşüm ve Yaratıcılık

• Kültür Değişimi İhtiyacı: İnsan merkezli bakış yerine, yaşamı bir bütün olarak kucaklayan bir kültür öneriyor. Bu değişim için hiyerarşisiz iletişim ağlarını (nöronlar gibi) model almayı öneriyor.
• Metamorfoz Metaforu: Tırtılın kelebeğe dönüşümü gibi, insanlığın da yeni bir uygarlık paradigmasına geçiş yapması gerektiğini belirtiyor. Bu süreçte eğitimin, bireyleri “anlam yaratmaya” yönlendirmesi gerektiğini vurguluyor.
• Kaos ve Yaratıcılık İlişkisi: Karmaşık sistemlerdeki görünürde rastgele olayların (pandemi, epileptik atak) aslında matematiksel bir düzen içerdiğini ve yaratıcılığın bu kaostan doğduğunu açıklıyor.

5. Pratik Öneriler ve Mesajlar

• İyilik ve Yaratıcılık Eğitimi: Zekâ ve çalışkanlık kadar, iyilik ve yaratıcılık eğitiminin önemine dikkat çekiyor. Öğrencilerin “sahip olma” odaklı değil, “anlamlandırma” odaklı yetiştirilmesini savunuyor.
• Öğretmenlerin Yeni Rolü: Öğretmenlerin, öğrencilerin yaşam ağı içinde yeni paternler oluşturmalarına rehberlik etmesi gerektiğini belirtiyor.
• Küresel Sorunlara Çözüm: Koronavirüs pandemisi gibi karmaşık sorunların çözümünün, enformasyon matematiği ve dayanışmacı yaklaşımla mümkün olduğunu ifade ediyor.

Sonuç

Türker Kılıç, bu konuşmasında bilimsel keşiflerle felsefi derinliği harmanlayarak, insanlığın yeni bir uygarlık paradigmasına geçişinin yol haritasını çiziyor. Ona göre, eğitimden toplumsal düzene kadar her alanda bağlantısallık, merak ve yaratıcılık temel olmalı.