Sayın Dr.Özgür Demirtaş’ın 26 Şubat akşamı twitter space’te yapmış olduğu konuşmanın yazılı metnidir.

(Bazı atlamalar,hatalı yazımlar olmuş olabilir)- Lütfen youtube videosunu dinleyiniz.

Rusya 225 ülke arasında dünyada 13.sırada

Ithalatta 225 ülkearasında 21. Sırada

Kişi başına düşen ihracatta 219 ülke arasında 82.sırada

Kişi başına düşen ihracatta 219 ülke arasında 128.sırada

Yani düşük bir yerde,verimli ekonomisi yok.

Kapasitesi büyük. Dünyada kaliteli,eğitimli insan bulmak çok zor. Rusyanın doğrularından birisi belli bir eğitime önem vermesiydi. 

Rusya ihracı 474 milyar USD

Rusya ne ihraç ediyor? 

%30 petrol ihraç ediyor

%2 buğday

Enerji  sepeti düşerse Rusya sallanır.

Bunları nereye satıyor?

100 lira malın %10’u Hollanda’ya, %14 Çin’e, 4 lirası Türkiyeye, 4,65 Almanya’ya, 3,55 USD

Doğal olarak Avrupa ambargo uygulamak istemesine rağmen çekinik davranıyorlar. Dolayısı ile HERŞEY ekonomik.

Rusya ne ithal ediyor?

100 lira mal alıyorsa Araba, araç parçaları,uçak-helikopter-uzayaracı, sağlık ürünleri,  gıda,

Rusya 2-3 tane mal satarken bir dünya mal alıyor.

Rusya nereden mail ithal ediyor?

Almanya ve Çin öne çıkıyor. Almanyadan araba ve araç parçaları alıyor. Bu 2 ülkeye ithalatte çok bağımlı.

Türkiyeden gıda (domates,biber,narenciye ürünleri) alıyor.

2019 verilerine göre kişi başına düşen milli gelir 11.497 USD, şimdi ise 10.000 USD altına düştü.

kişi başına düşen milli gelir olarak 133 ülke arasında 47. Sırada.

Rusya büyüme tahminim 2030 yılına kadar %2

Bu demektir ki milli gelirlerinde büyüme olmayacak,bu da Rusya için iyi bir haber değil.  

Türkiye’nin eksilerinden birisi,herşeyi İstanbula gömdük. Bu kadar zengin bir ülkeyiz, bütün herşeyimiz tek yerde.

Rusyanın hangi bölgeleri önemli?

Moskova ve cıvarı ekonomi anlamında ülkenin %40ını oluşturuyor.

Yumurtalar ekonomi  ve ihracat olarak aynı sepette.

Rusya açısından manevi üstünlük kayboldu.

Çin,açık açık desteklemedi,

Rusya, AB’den atılması onaylandı.

Ekonomisi güçlü olmayan devlet saygı görmez,dışlanır ve güçlü değildir, gücün sürdürülebilir olması önemlidir. 

Ülke ekonomisi ne kadar bilgi yaratıyor,ne kadar komplikeürünler üretiyor: ekonomik karmaşıklık endeksi

Ekonomik nitelik ölçümü:

Örneğin çorap dikmek, annanem de çorap dikiyor,ama şeker hastalarına göre çorap dikersem farklı bir durum…

ekonomi niteliği arasında 133 ülke arasında dünyada 52.sırada

bu alanda 2000’li yıllardan sonra hiçbir ilerleme kaydedememiş

Ürün bazında dünya sıralamasında ilerlemişliği yok,hatta daha kötüye gittiği izlenebilmekte.

Türkiyede 2001 krizi anayasa atıldığı için çıkmadı, 1994 kriziile bankacılık sisteminin adam akılıı denetlenmemesi içinin boşaltıldığı için çıktı.

11 Eylül ekonomi ile alakalı idi, savaşlarda ana olay her zaman ekonomi ile ilgilidir.

Kırım olayı,petrol fiyatları düşünce çıktı.

Rusya sizi gazla tehtid ederim diyor. Kim Rus gazına ne kadar bağımlı?

AB’nin Rus doğalgazına bağımlılığı:

Finlandiya %94

Almanya %49

İtalya %46

Polonya %40

AB ortalaması %32

Fransa %24

Rusya tehtidi 1,2,3 yapar sonra kimse seni takmaz.

Amerika bu şekildeköşeye sıkışırsa ABD Avrupaya ben sana likid gaz satarım diyor…

Gazla tehtid edemediği zaman AB ve dünyanın geri kalanı teknoloji ilerleyip yeni enerji kaynakları bulununca Rusyanın tehtidi unutulmayacak…

Rusya Ukrayna’ya girince Rus borsasında ne oldu?

2015ten itibaren çıkış başlıyor. Abd,Avrupa ,Çin o sırada oluk oluk para basıyor.

1 günde 3600’dan 1800’e düştü.

Irak savaşında Amerika borsası başına böyle bir düşüş gelmedi. Gelseydi başkanı düşürürlerdi.

Rusya altın rezervi  ile ambargoya dayanır deniyor,evet ama nereye kadar,doğal kaynağı var mı var, bazı tarım ürünleri var.

Ambargoya dayanır ama kısa vadede bu ambargoların etkisi kısa olsa da uzun vadede bu ambargoların etkisi çok öldürücü olabilir.

2032’de 2022’nin teknoloisini kullanıyor olabilir.

Bizim hayatımızı nasıl etkileyecek?

Ukrayna dünyanın ambar deposudur. Mısır ve buğday anlamında Rusya ve Ukrayna 1 numara.

Dünya buğday fiyatları çıldırdı,sonra ne olur?

Buğday fiyatları 2012 sonunda tepe noktası yapmış,sonra dip noktaya inmişti.

Buğdayın son 60 yıldaki fiyatı: 9 USD cıvarında 

35 litre ve 30 kg’a gelen ürün cinsinden “features” verilir

Son 60 yıllık mısır fiyatı, ana üreticisi Rusya ve Ukrayna olduğu için burada da rekora gidiyoruz:  yaklaşık 7 USD

Tekstil üreticileri,iplik üreticileri,alıp satanlar, bu sektörde çalışan beyaz ve mavi yakalar…Türkiye tekstil devi bir ülke.

Tekstille pamuğun alakası var!

Pamuk yerine buğday ekmeye çalışanlar çıkar,pamuk rekoltesinde düşüş yaşanır.

4 ay önce pamuk  balyası 88 cent, şu anda 122 cent

Banyoda kullandığımız havludan iç çamaşırımıza tekstilde her alanda etkileniyoruz, yani Ukrayna işgali sebebi ile fanilamız bile pahalılaşacak.

Geçti o “sadece beni ilgilendirir” dünyası.

Ambargo anlamında neler olur?

Cyberbak veBTB bankasının Amerikadan borç alması tamamiyle yasaklandı. AB,İngiltere,Japonya, Avustralya hepsi ambargo kararı açıkladı.Dünyanın son 30 yılında bu kadar bir araya geliş olmadı.

Rusyanın belli bazlı ürünlerde belli bazlı para birimi ile ticaret yapılması önüne geçilmiş oldu.

Swift yasağı gelir mi? Bu durum böyle devam ederse gelebilir. Umud ederiz gelmez. Niye? Özellikle Almanya swift yasağının karşısındaydı.

SWIFT ne demek?

Amerikan dolarının bir ülkeden diğerine gitmesini sağlayan elektronik bir sistem.

Belçika bazlı bir firma, nerede kes deniyorsa orada kesiyor.

O zaman Ruble ile yapsın ticareti diyeceksiniz.

Ne zaman yağmur yağsa insanlar şemsiye taşır,doğru mu?

Şu mu demektir?

 Ne zaman yağmur yağsa insanlar şemsiye taşıyor,ne zaman şemsiye taşıyorlarsa yağmur yağıyor?

Şemsiye taşıdıkları için mi yağmur yağıyor diyeceğiz yani? Tabiiki böyle birşey yok!

Yağmur yağdığı için şemsiye taşıyorlar.

Korelasyon ile nedenselliği birbirine karıştıran ülkelere geri ülkeler denir.

İnsanlar şemsiye taşıdıkları için yağmur yağıyor diyemezsiniz.

Bunu niye söyledim?

Ticarette Amerikan doları kullanılıyor ya, Amerika istediği için kullanılıyor zannediyorlar.Yok! En stabil para birimi ile insanlar malını alıp satmak istiyor. Günün biri gelir de Ruble stabil para birimi olursa o zaman Ruble rezerv para birimi olmuştur,Ruble cinsinden alıp satar.

Soru şu: Mısırdaki bir pamuk tüccarı ne zamanki pamuğunu dolar cinsinden değil de Ruble cinsinden satmak ister, o zaman Ruble rezerv para olmuştur.

Kendi parası ile ticaret yapmak garip bir olay,bu bir çözüm değil,zaten insanların kendi paralı ile ticaret yapamamasının nedeni,o paralara güven olmaması.

Bugün Ruble ile ticaret yaptığınızı düşünün, ne yapacaksınız o rubleyi?  Kasaya mı koyacaksınız? Ertesi gün ne olacak biliyor musunuz?

Rubleyi aldığınız gün 1 ton domates alıyorken ertesi gün belki sadece 0,850 kg alabileceksiniz. Belki 3 gün sonra 500 kg alabileceksiniz sadece, garantisi  yok, o rubleyi bankanda veya kasanda tutabilir misin? HAYIR.

Bu arada Dolar kötü bir para birimi değil,çünkü enflasyonu var, en azından diğerlerine göre stabil.

Ne zamanki Dolar stabilitesini yitirecek ki yitirecek,o zaman Dolar rezerv para birimi olmaktan çıkacak.

Swift yasağı olursa bu sadece Rusyayı kötü olarak etkilemiyor, Avrupayı da kötü etkiliyor. Çünkü Avrupadaki birçok şirket Rusya ile ticari ilişki içersinde. Eğer insani baskı artar ve Almanya da bunu isterse geçer. Şu anda iyi polis kötü polis oynanıyor. Amerika diyorki ben yapardım swift yasağını ama Avrupa için kötü olur diyor. Rus ekonomisi için zaten kötü olur,ama dünya ekonomisi için de büyüme anlamında,reel anlamda.

Finansal piyasalara gelince,bunun en zor kısmı,neden?

Hareketlerin garipliğine bakar mısınız?

1 hafta önce Rusya işgal edecek dendi,ertesi gün borsalar düştü

Ertesi gün 10.000 tane askerini çekti dendi,arttı.

Ertesi gün Amerika kesin işgal edeceğini düşünüyoruz dedi düştü

Ondan birgün sonra Rusya,yok öyle birşey,bunlar Amerikan propagandası dedi arttı.

Ondan sonra RusyaUkraynanın doğu bölgesine girdi, düştü

Ondan sonra tamam artık burada kalırlar dendi,arttı

Ondan sonra Amerika dedi ki yoo hayır kesin gireceklerini  düşünüyoruz, düştü

Girdiler, daha da düştü

Biden konuştu bu sefer uçtu borsalar,niye çünkü swift yasağı geldi dedi vs vs

Finansal piyasalar emme basma tulumba gibi, bu şekilde de devam edecek.

Kripto paralar:

Rusya bunu bir ambargodan kurtulma yolu olarak kullananabilir mi?

Bunu düşünen insanların blockchain hakkında okuma yaptıklarını düşünmüyorum.

Bitcoin hakkında yapılan her türlü işlem zaten gözüküyor.

Dünyanın kara para aklanmasının anlaşılması en zor alanı NAKİT zaten.

Bitcoinde işlem yaptığınız zaman nerelerde ne işlem yaptığınız biliniyor. Bunu büyük montanlarda yaptığınız zaman bu görülecektir.

Privacy Coin denilen izlenmesi son derece zor bir takım yatırım araçları var, ama oralardabile teknik raporlar çıkıyor,en takip edilmesi zor yerlerde bile aslında takip edilebildiğini görüyorsunuz.

Kripto camiasının güçlü devletlere ve devlet adamlarına alerjisi var.

Rusya olsam böyle bir şeye güvenmezdim.

Güvendiler, yaptılar diyelim. O zaman batı dünyası buraya karşı alerji duyacaktır.

Orada hangi etki daha güçlü ona bakmak gerekir.

Gelelim Türkiye’ye:

Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna ile yanlış bilmiyorsam 24 milyar dolarlık bir tahkik anlaşması var.

Bunun 13 milyar doları Ukrayna ve Rusya ile olan anlaşmalar. Bunun sanırım 2 milyarı Ukrayna ile.

Müteahhitlerimiz şöyle düşünüyor olabilirler, Rusyada birşey olmaz devam ederiz,doğru da Rus medyası gelirse o zaman ticaretleri orada zorlanabilir. Özellikle çok uluslu firmalar,ben Amerikada, Rusyada, Avrupada iş yapıyorum olayı biraz zorlaşabilir.

Ukraynada savaş var,2 milyar dolardan vazgeçeyim,çok düz bir bakış açısı,çünkü swift yasağının olduğu yerde muhakkak biz de vuruluruz.

Burada Amerikanın,Rusyanın bir kazancı yok, Ukraynanın zaten kazancı yok, Türkiyenin de zaten kazancı yok.  Bu kadar zararı olan birşeye insanoğlu nasıl giriyor?

Soru şu: Rus halkına referandum yapsaydık biz eminim hayır çıkardı.Problem halkta değil,politikacılarda. Insanlar 60-80 yıl yaşayıp ölen varlıklar,biraz güven biraz para,biraz huzur istiyorlar. Burada çıkar yok,o beni iyice şaşırtıyor.

Rusyanın kısa vadeli bir çıkarı olabilir belki ama uzun vadede bir çıkarı yok.

Rusyanın yerinde olsam insan gücümü kullanıp Avrupa ve Amerikaya öyle masaya otururdum.

Amerikaya bakıyoruz kedinin önüne ciğer atar gibi attılar Ukraynayı Rusyanın önüne. Nato güçsüzleşiyordu,böyle birşey yaparaktan Natonun ne kadar gerekli birşey olduğunu üye ülkelere ve üye olmak isteyen ülkelere göstermiş oldu,tamam, ancak bu da cılız bir argüman,değmez,Amerikanın da buradan bir sürü zararı olacak. Bir kereAmerika enflasyonla başetmeye çalışıyor,faizleri arttıracak, ekonomisi resesyona girecek, enflasyon ne kadar kontrolden çıkarsa Amerikanın o kadar faiz arttırması gerekecek.

Buğday,mısır,pamuk fiyatları böyle artarken aluminyum sanayii böyle artarken Amerika enflasyonu nasıl dizginleyecek? Bu daha fazla faiz artışı, daha sıkı para politikası, daha büyük bir resesyon demek. E Amerikanın hangi çıkarına bu iş?

Ayşe teyze bunun neresinde? Oturduğu yerden farkında olmadan fanila fiyatı hergün yükseliyor.

Gübre neden üretilir? Üre,amonyak,doğalgaz. E şimdi ürefiyatı fırlamış,doğalgaz uçmuş,gübre de fırlayınca tarımda gübre kullanımı azalacak,o azalınca rekolte düşecek, öyle olunca arzdüşecek, talep zaten yüksek,domatesi de daha pahalıya yiyeceksin.Hadi bakalım.

Benim sınırlarımda değil bu olay diyemezsiniz, artık herkesi ilgilendiriyor. Amerikadaki narenciye fiyatını bile ilgilendiriyor. Dünyada  gübre fiyatları artınca orası vurulmayacak mı? Vurulacak.

Amerika ciddi bir pamuk üreticisidir. Türkiye pamuğun çoğunu Amerikadan alır. Tarımla ilgiliher türlü üründe vurulacak. Dolayısı ile bunun kimseye bir yararı yok.

Türkiye’ye gelince, zaten enflasyondan başımızı kaldıramıyoruz. En büyük derdimiz.

En büyük problem faiz değil,enflasyondur.  Enflasyonu çözersen faiz zaten çözülür. Faizi çözmeye çalışınca enflasyon azıyor. Rusya-Ukrayna arasındaki bu olay enflasyonu dünyada daha da tetikleyecek.Bu yüzden yüksek enflasyonla yaşamaya alışın…

Umud ederim swiftle ilgili sıkıntılar baş göstermesin.

Sanatçılar sanat yapmak istiyor savaşı düşünmekistemiyor. Aramızda gitar çalan varsa gitarı pahalılaşacak,niye,çünkü orada kullanılan ahşap pahalılaşacak.

Kağıdın hamurundaki madde pahalılaşacak.

Ekonomik nitelik ölçümü formülleri:

O formüller olayın hepsini anlatan formüllerdir. Türkiyenin ENÖ son 30 yılda önce arttı sonra düştü. Düşündüğünüz kadar kötü değil,ama  çok daha iyi olabilirdik. Türkiye için rüyam Güney Kore idi. Olabilirdik. Ama,sağ-sol,Türk-Kürt,Arap-Çerkez,kadın-erkek,kapalı-açık, Osmanlı-Türkiye vsdiye diye bu formül onları kaldırmaz.O formülü kompleks diye geçmeyin.

SORU-CEVAPLAR:

• İşgalin ilk gününde Türk lirasının Grinmadan daha fazla değer kaybını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Herhangi bir para biriminin değeri,bizim noabritaj dediğimiz bir formülle çıkar.Bu Amerikan dolarının faizi ve enflasyonu, Türk Lirasının faizi ve enflasoynu ile alakalı bir durumdur. Bu formülü bozan etkenlerden biri

Türkiyede cari fazla yapmaya çalııyoruz,zaten niye USD-TL arttı? Kasti olarak arttırdık, Çin gibiolacağız dedik.Bu ne demek? Ucuz işgücü olacağız demek, öyleoldu,onu da şöyle açıkladık: Cari fazla vereceğiz,Dolara ihtiyacımız kalmayacak,ekonomi öyleolmuyor. Bir düğmeye herşey düzelsin.

Astronotun bindiği kokpit gibi. Kokpitte 5000 tane düğme var. 5000 düğmeye basarak ekonomi düzeliyorsa o zaman tek bir düğmeye bas ekonomi düzelsin.

Mesela Rusya da fazla cari gösteriyor enerji sattığı için ama ekonomik endeksinde ilk 50de bile değiller. Kişi başına düşen ihracatta dünya 82.cisi. Yanitek birşeyleolmuyor.

Cari fazla veren ülkelerin enflasyonu cari açık veren ülkelerin enflasyonundan daha fazla.Buyrun, dünya bankası,gelin bakın.

Amaç şuydu: Türk lirası çöksün,değersizleşsin, iş çok ucuzlasın, Çin gibi olalım, herkes bize sipariş versin, onlara ürün üretelim,Çin yaptı,  biz de yaparız dedik. Ama o cari fazlaya geçemedik, anlık olarak 3 ay 5 ay geçmenin değeri yok,sonra geri geldik, o değil, cari fazlaya sürdürülebilir olarak geçsen bir derece. Orada bir baskı vardı,onun nedeni buydu.

Bir para biriminin başka bir para birimine göre değeri,o para birimine gelen taleple ölçülür.

O talep niye gelmektedir? Türk devleti Dolara talep etmektedir,çünkü borcu var.Türk şirketleri dolar alır,ihracat yapıyordur ama hammadde alması gerekiyordur. Ya da borcu vardır.

Kendini enflasyona karşı korumak için hane halkı dolar alır. Demek ki oradaki artışın Ukrayna’dan fazla olması demek oradaki talebin daha fazla olması demektir. Ekonomi 101, bu kadar basit.

**Rusya swiftten çıkarılırsa Rusya ile ticaret yapan ve ödemelerde zorluk yaşanması durumunda barter ticareti gelişmekte olan ülkeleri nasıl etkiler?

Tekrar taş devrine dönüş diyorsunuz…Para olmadan önce insanlar takas yapıyorlardı, ben tavuğu veriyordum karşıdaki de ona göre elindeki elmayı veriyordu.

Taş devrine mi dönecekler? Bunları ciddiye almıyorum.Ticaret montanları o kadar büyük ki neye karşı ne vereceksin?  

Savaşın hiçbir ekonomik ve sosyolojik rasyonalitesi yok, peki Putin ne kazanmayı bekliyor acaba?

Kısa vadede çok güçlüyüm çok kararlıyım…Öyle bir algıyı yıllar içinde zaten yaratmıştı.

Uzun vadede kendisine ve ülkesine çok büyük zarar verdiğini düşünüyorum.

Bu dakikadan sonra Rusyaya inanır mısınız? İnanırlılık güvenirlilik çok önemli.

Amerikanın var mı? zaten yok,  ama onun yok diye onu hoş görecek halimiz olmamalı.

Saddam niye Kuveyte girdi? Niye?

Dünya irrasyonellikler dünyası. Tarihte bunu çok fazla görüyoruz. Hitler,niye Rusya’ya saldırdı? Sonu oldu.

O yüzden kurumlar güçlü olmalı, insanlar değil,insan dediğin yaratık bir kalbi var,bir beyni var, beynine kan gidiyor, yanlış yere gittiği zaman ölüyor. Bir beyni var, birşeye kızıyor,yanlış karar veriyor,duygusal yaratık. İnsana güç verilir mi? Gücü kurumlara vermemiz lazım.

Bana da tam güç vermeyin,çalışkan kendi halinde bir adamım ama bu benim her zaman doğru karar vereceğimi göstermez.

Dünya bunu başaramadı.

Geleceğim için kaygılıyım? Devlet büyükleri neler yapmalılar?

Tüm ülkeler için geçerli olarak:

Kurumlar bağımsız olmalı

Merkez bankası bağımsız olmalı

Para politikası bağımsız olmalı

Eğitime çok ciddi önem verilecek,çok teknik detaylar var,Finlandiya eğitimine bknz

Eğitim-adalet ve hukuk sisteminde şeffaf olunacak

Dil, din,ırk,köken,cinsiyet, doğu,batı bu tip lisevari tartışmalar geride kalacak

İhracatta nitelik arttırılacak

İnsan kaynağımız o kadar iyi değil, ama lokasyonumuz daha iyi, derin bir tarihimiz var,çok ciddibeyin göçü verdik,ekonomi iyi bir ekonomi değil, müneccim değilim, rakamları var bunun.

Fırsat kaçırdık,Amerika çok fazla para bastı,2008’den sonra Türkiye’ye oluk oluk para aktı,çok değişik bir yere götürebilirdik onu.

Öneriler uygulanırsa düşündüğümüz kadar kötü olmayabilir…Her zaman ümit vardır ama.

Swift yasası gelmesin dediniz, bir yandan kural tanımayan birisi var, bu kişiyi engellemek için swift gelsin denebilir mi?

Bu yola giren,realiteden kopan insanlar için bunun önemi yok. Halk daha da fakirleşmiş,önemi yok.

İstatistiklere bakınca liderleri en zengin halkların halklları en fakirdir,bu çok basit bir istatistik.

Rusya için çok negatif olacağını düşünüyorum,uzun vadede ekonomisi ciddi bir darbe alacaktır,net. Kendi yapmak istediklerini de yok edecektir,ne gibi? Nato darbe alsın da güçsüzleşsin derken Nato daha da güçlenecek, zaten güçsüz  olan bir yapıydı,başaşağı gidiyordu,haydaaa birden can verdi,kan verdi Putin,doğru değil mi? Şu dakika birçok ülkeler Natoda olmak o kadar da kötü değil,baksana tak diye giriyor 1 günde demeye başladı.

Her taraftan irrasyonalite akıyor.

Swift yasağını koydular ben çıkayım demez, kendi hatasını Rus halkı fakirleşerek çekecek.

Almanya,Türkiye,Fransa gibi nüfusu kalabalık ülkeler Rusyaya enerji bakımından bağımlılar,Rusyanın swiftten çıkarılması durumunda bu ülkeler için bir alternatif var mı?

Fazla yok,ama Rusyanın kurduğu bir ödemeler sistemi var

Ambargo delinmesi olayları var,İran ambargosunun çok delindiğini biliyoruz. Dubai üzerinden ambargoyu çok deldiler zamanında.

Verev ki delindi,burada seviye önemli, yani ticarethacminde %10’luk 20’lik bir azalma yapmış bile olsanız bu ülkelerin ekonomisine ağır bir darbe oluyor. Swift yasağı Rusyaya ciddi bir darbe vuracaktır ama Rusya bunu böyle yansıtmayacaktır, “ya bak acımadı ki” diyecek. Rapor bir açıklanacak,ihracatının, ithalatının ticaret hacminin,ekonomisinin niteliğinin nereye gittiği kişi başıdüşen milli gelirin ne olduğunu hep beraber göreceğiz.

2030’a kadar Rusyanın averaj büyümesini %2 görüyorum.

Dünyada birçok ülke daha fazla ve hızlı büyüyecek.

Montrö Boğazlar sözleşmesinin Türkiye’ye etkisi ne olur?

Konunun uzmanı uluslararası ilişkiler uzmanlarına sormak gerekir.

Ekonomin güçlü ise kimse sana birşey yapamaz.

Sizce kimse İsviçre’ye saldırabilir mi? Ufacık yer, ama kimse saldıramaz,niye? Çok ciddi para hacmi var.

Olay dönüp dolaşıp ekonomik güce gidiyor.

ABD’nin bu kadar söz geçirmesinin nedeni ağzıyla iyi laf yapması değil, 28 trilyon dolarlık bir ekonomiye sahip olması.

Emtia fiyatları buğday, pamuk, mısır seyri çok önemli. Savaş sonrasında bu ürünlerde rekolte kayıpları yaşarsak Türkiye’nin geleceğine olur?

Bize yüksek enflasyon olarak geri döner maalesef. Pamuk ithal eden ülkeyiz, hem pamuktan hem TL değer kaybından vurulduk.

GAP projesinden ne ümitlerimiz vardı…tarımda daha iyi olmamız lazımdı.

Verimlilik artışı çok önemli, sürekli ara gazla çalışıyoruz.Bunun her yıl artan modeli makbuldür.

Pamuk üreticileri pamuğu buğdayla değiştirirse bu sefer rekoltede düşüşler, bu sefer de arz düşünce fiyat tekrar artmış olacak.

Kendi başına ne yapabilirsin? Tarımda yazılım dedin, acaip teknolojiler geldi, ama bunu kolektif yapmak lazım.  

Gıda fiyatlarında kısa vadede artış bekliyor musunuz?

Rusya bazlı olaydan dolayı gıda fiyatlarındaki artışın devam edeceğini düşünüyorum. Alım gücümüz günden güne düşüyor,dünyada da olan birşey , Amerikada da aynı şeyler oluyor.Dünya ciddi zenginliğe alışmıştı, nedenlerinden biri Çin idi.  Çin,dünyaya ucuz mal pompalıyor, bu sayede dünya enflasonun önüne geçti,daha doğrusu geciktirdi, ucuza mal aldığımız günler oldu. Ticaretsavaşları ile bunun yavaş yavaş sonuna geliniyordu.

Rusya böyle tabutun üzerine çivi çakıyor.

Gıda fiyatlarında artış olacak.

Çin, Taiwan’a girerse neler olur?

Daha kötüsü olur, dünya zaten Çin krizi ile kavruluyor.

Ukrayna buğday ambarı, Çin çip ambarı,otomobil sektöründen her yereetkiler.

Türkiyenin tekstilile beraber en önemli sektörü otomobil sektörü,dünya devi markalarına parça üretiyoruz. Çipin olmadığı yerdebu üretimler aksar, siparişler azalır, her zaman olduğu gibi kaç bin km ötede olan birşey bizi de ilgilendirir.

Çin –China demek,orta dünya demekmiş. Yani herşeyin ortasında ılımlı. Rusya konusunda da son derece sessiz ve çekinik.  

Gıda ve et fiyatlarındaki artış Çini etkiler, çünkü proteinde sıkıntıları var.